Home » Yaşam » Nizamülmülk’ün Siyasetname Adlı Eserindeki Liderlik Kavramı Ve Liderlere  Öğütlerinden

Nizamülmülk’ün Siyasetname Adlı Eserindeki Liderlik Kavramı Ve Liderlere  Öğütlerinden

siyasetname-siyerul-muluk_104641-335x480-1

Günümüz Türkiye’sinde lider ve liderlik kavramı toplumun her kesiminde konuşulmaya başladı. Lider kimdir, nedir ve hangi özelliklere sahiptir diye sorduğumuzda aklımıza gelen ilk tanım; “Lider, özüyle ve zâtî husûsiyetleriyle her zaman kendini hissettiren ve gönüllerde yaşamasını bilen bir şahsiyettir. O, görünüşündeki inandırıcılığı, anlayışındaki derinliği, görüşlerindeki inceliği, hâtasındaki genişliği, tespitlerindeki sağlamlığı, öğrenme aşkı, öğretme istidâdı ve uhdesine aldığı her şeyin üstesinden gelebilme yeteneğiyle -istemediği halde- dikkatleri üzerinde toplayan, sevilen, sayılan, gözdeleşen, dolayısıyla da binlerin-yüz binlerin her zaman uğrunda ölmeye hazır oldukları bir seviye insanıdır.” oldu.

Lider bir seviye insanıdır. Arkasında binleri, milyonları sürükleyen kişidir. Türk toplumu tarihinde kazandığı başarılarla zirvelerde gezen pek çok lideri barındırmıştır. Vizyon sahibi, varlığını yaptığı işle bütünleştiren kişiler, gözünü budaktan sakınmayan, atılımcı ve cesur karakterler.

Bugünün dünyasında ise bulunduğu şirketi-kurumu ile bütünleşen, onunla beraber büyüyen ve gelişen ama bütün bunlara rağmen ailesini ve dostlarını ihmal etmeyen, seviyeli bir sosyal hayatı olan kişiler.

Başarılı ve Etkin Bir Liderde Olması Gereken Özellikler:

  1. Birincisi ve en önemlisi iyi bir lider, yöneticiden farklı olduğunu bilen kişidir. Yönetici, liderin çizmiş olduğu vizyona ulaşabilmek için konmuş olan prensipleri ve kuralları uygular, lider ise vizyon çizer…
  2. İletişime, fikirlere ve değişime açıktır.
  3. Çevresine karşı güler yüzlü, saygılı, ciddî ve alabildiğine vakûrdur.
  4. Bir ahlâk ve fazilet kahramanıdır.
  5. Adâletli olduğu zaman merhametli, merhametle coştuğu zaman da istikâmetlidir.
  6. Karizmatik kişiliğiyle etrafındakileri etkileme gücüne sahiptir.
  7. Sağlam karakterli ve kararlıdır.
  8. Etkileme gücüne sahiptir.
  9. İyi bir liderde mücadele ruhu vardır.
  10. Harekete geçirme gücüne sahiptir.
  11. Çevresini ve olayları farklı görebilir, yaratıcı düşünceye sahiptir.
  12. Değişim ve gelişimi sürekli devam ettirir.
  13. Olumlu düşünce ve tutuma sahiptir.
  14. Elemanlarını adil ödüllendirir.
  15. Vizyon, misyon, hedef ve değer sahibidir.
  16. Vizyonlarına kendilerini adayarak çalışır.

17.Takım ruhuyla hareket eder.

  1. Ümit, istek, tutku ve coşkuya sahiptir.
  2. Mirasçıları olarak yeni liderler yetiştirir.
  3. Söz söyleme ve hitabet gücüne sahiptir.
  4. Sinerjik dengede yenilenme özelliğine sahiptir.
  5. Tarihten, akıllı insanlardan ve ölümden ders alır.
  6. Kişisel bütünlüğe sahiptir.
  7. Hizmet etme yeteneğine sahiptir.
  8. Pozitif düşünür ve kendine güvenir.
  9. Yüreklendirir ve cesaret verir.
  10. Kişilere inanarak onlarda da güven duygusu oluşturur.
  11. Enerjisi ve hareketi bitmeyecek gibi görünür.
  12. İleri görüşlüdür. Olacak olayları tahmin edebilecek öngörüye sahiptir.
  13. Bilgili ve birikimlidir. Konulara hakimdir.
  14. Kararlıdır. Kararları çok çabuk alabilir ve aldığı kararları ciddiyetle uygular.
  15. Mükemmeliyetçidir. Kendisi ve altında çalışanlar için mükemmeli arar.

Modern anlamda liderlik ve liderliğe bakış açısı bu ancak çağlar ötesinden Nizamülmülk bu işin detaylarını tüm açıklığı ile ortaya koymuş, demek ki o dönemlerde de sıkıntı benzer ve aynı minval üzere.

Bakalım büyük devlet adamı Nizamülmülk neler tavsiye etmiş dünün ve bugünün liderlerine:

  1. “Yönetici hiçbir zaman memurlarının durumundan gafil olmamalı, devamlı kontrol etmeli, zulüm ve hıyanet zuhur ederse, memuriyetten derhal almalı…
  2. “Yönetici, büyük bir işe bir memur tayin ettiğinde peşini bırakmamalı, onun ardından mutlaka bir müfettiş göndermeli…
  3. “Yönetici, inkâr ve küfürle ayakta kalabilirse de zulümle ayakta kalamaz, idareci idare ettiklerine asla zulmetmemeli, âdil olmalı…
  4. “Hükümdar, memleketin yıkılmasına çalışan, haram iş işleyen, devlet sırrını açıklayan, diliyle hükümdara dalkavukluk ederken, kalbiyle düşmanlık eden suçluları bağışlamamalı.
  5. “Yönetici, dünyanın dört bir köşesine elçiler ve casuslar göndermeli. Ülkenin meşhur yollarının üzerine haber alma merkezleri kurmalı…
  6. “Yönetici, maaşların ve yollukların vaktinde ödenmesine dikkat etmeli…
  7. “Devlet işlerini ehline danışarak yürütmeli, kendi başına iş görmemeli; herkesin, zıt da olsa fikrini açıkça ortaya koymalarını sağlamalı…
  8. “Yönetici, yetişmiş insanları kolayca harcamamalı, ama yaptıkları hatayı tekrarlamamalarına da izin vermemeli…
  9. “Yönetici, zevk u sefadan uzak durmalı, devlet kaynaklarını kullanırken kılı kırk yarmalı…
  10. “Bu dünya, hükümdarların amel defteridir. İyi olurlarsa iyilikle, kötü olurlarsa kötülükle, nefretle anılırlar…
  11. “Haksız yere kan dökülmesine mani olmak yöneticilerin üzerine farzdır. Vergi memurları ve işlerini denetlemek, gelirini giderini bilmek, devlet mallarını korumak, hazine ve ambarın doluluğunu, boşluğunu ölçmek, düşmanın zarar vermesini önlemek de vazifeleridir…
  12. “Peygamber Efendimiz’in buyurduğu gibi, “İşlerin hayırlısı orta yolu takip etmektir.”
  13. “Yönetici, yapacağı her işte Allah’ın rızasını gözetmeli, O’nun emrine boyun eğerek, yoluna ve kuluna hizmet etmelidir.

Son olarak sözlerimi bir Hadis-i Şerifle tamamlayım.

Nasıl olursanız, öyle idare edilirsiniz.” Keyfiyetiniz ne ise, başınızdakilerin keyfiyeti de o olur. Siz nasıl bir kaynak iseniz, başınızdakiler de o kaynağın mahsulüdür.

Ulaş Salih ÖZDEMİR  / Eğitimci- Yazar